Onvoorstelbaar hoeveel onwetendheid er tijdens de Corona-epidemie uitgekraamd werd rond anti-virale toepassingen.

Stel, je bent automechanieker. Iemand vertelt je dat een auto ‘olie’ nodig heeft om te kunnen rijden. OK! Je gaat naar de winkel en koopt een bus olie. Niet zomaar de eerste beste winkel. Neen: je bent slim, en je koopt olie in een auto-winkel. En dan kom je bij jouw wagen, olie bij de hand. Wat ga je doen? Ga je de olie verstuiven over de motor? Of moet het ergens in? Is het motorolie? Remolie ? Servo-olie? …. Je begrijpt meteen dat het niet voldoende is om olie te kopen, maar dat je ook moet weten hoe een motor werkt, welke olie je nodig hebt, en hoe/waar je ze kan ‘inbrengen’.

Zo ook met anti-virale middelen. We sommen er een paar op: zeep, quercitine, vlierbes, tijm, echinacea, look, …. . Hoe werkt het?

Allereerst: een virus is iets totaal anders dan een bacterie. Een bacterie is een levend organisme, met een celkern, die zich in het juiste milieu op zichzelf kan vermenigvuldigen. Leven = bio: met anti-biotica kan je bepaalde bacteriën doden, of verhinderen dat ze zich vermenigvuldigen. Je kan dat ook meten. Je kan bacteriën kweken, bijvoorbeeld in een petrischaaltje. Na toevoegen van een anti-bioticum (anti-biotica is de meervoudsvorm) kan je dan zien of de bacterie overleeft of niet. Er zijn veel kruiden gekend met een sterk anti-biotische werking op allerhande bacteriën. Maar dat is voor voor een ander artikel.

Een virus is veel kleiner. Het heeft geen celkern, en kan zich niet voortplanten. Maar het heeft wel een klein beetje DNA of RNA. Als dat DNA of RNA per ongeluk in een levende cel van een plant, dier/mens of bacterie geraakt, dan bestaat de kans dat die cel het viraal DNA/RNA mee begint de dupliceren. En zo kunnen nieuwe virussen ontstaan. Ze groeien niet, ze eten niet, ze ademen niet: het zijn gewoon duplicaten van het origineel. Soms treedt er in de duplicatie een foutje op: je hebt dan een mutant. Virussen kan je niet kweken in een petrischaaltje. Of toch?  Men kan een kweek van dierlijke cellen (bv kippenembryo) infecteren met het virus, en dan kijken hoe die cellen evolueren. Een weetje: het anti-corona middel Remdesivir is in de proefperiode getest op een kweek van menselijk foetusweefsel …. (bron: NYTimes) !

Er zijn duizenden virussen gekend. De meesten onschuldig. Af en toe is er eentje bij die het afweersysteem van ons lichaam wakker schud. En als het afweersysteem van ons lichaam in een vechtpartij verzeild geraakt, dan worden we ziek. Hoe harder het moet vechten, hoe zieker !

Wanneer is iets anti-viraal ?

De meeste virussen zijn zeer fragiel. Vers gemaakt is het een moleculebolletje, met daarrond vaak een jasje/mantel van eiwitten en fosfolipiden. Vaak valt het virus, blootgesteld aan droge lucht, zeer snel uit elkaar. Gelukkig maar ! Sommige virussen hebben een steviger kapseltje. Zij houden langer stand. Corona- en griepvirussen infecteren ons via de luchtwegen. Deze virussen krijgen in ons eigen ademvocht een waterjasje, en onder die vorm houden ook zij langer stand. En verhoogt hun besmettelijkheid. Via die minuscule waterdruppeltjes (aeorosolen) kunnen ze zich immers verplaatsen van mens naar mens. Vernietig het waterjasje, en je vernietigt ook de beschermlaag rond het virus. Meteen een eerste anti-virale stof: zeep (en andere tensiden)! Zeep doorbreekt de oppervlaktespanning van water. Zonder oppervlaktespanning geen waterdruppeltjes. Dus anti-viraal voor dit type van luchtwegenvirus.

Stel dat je toch een aerosoldruppeltje-met-virus inademt. Dan moet het virus eerst nog in een mensencel binnen geraken. Maar een celwand laat niet zomaar alles door. Een virus die de sleutel heeft, en het juiste sleutelgat (meestal receptoren) vindt, kan wel poortjes openen! Voor het corona-virus is de sleutel de vorm van haar uitsteeksels (de spikes), of toch enkele ervan. En het sleutelgat zijn de celpoortjes die een bepaald enzym binnen laten, bij corona de ACE-receptoren. Cellen met die receptoren zitten in onze darmen en in onze luchtpijp. De meeste virussen geraken niet tot in de darm, want dan moeten ze eerst ons maagzuur trotseren (tenzij je achterwaartse indringers hebt, zoals bij bepaalde SOA). Maar de luchtpijp is wel een kwetsbare zone. De kans dat bepaalde virussen (zoals griep- en coronavirussen) daar binnen geraken is veel groter.

Hier kan je op twee manieren anti-viraal ingrijpen:

• Je kan de sleutel stuk maken (bv een stof die zich bindt met de spikes van het corona-virus). Ons lichaam zet hiervoor zelf antistoffen in.
• Of je kan het sleutelgat onbruikbaar maken. Nadeel: het is dan ook buiten gebruik voor haar normale werking in ons lichaam.

Voor zover mij gekend zijn er nog geen kruiden gevonden die een bewezen rechtstreekse werking hebben op bovenstaande.

Als het DNA/RNA van een virus toch in een cel geraakt, dan kan het daar veelvoudig gekopieerd worden. Dat lukt niet altijd: de omstandigheden moeten goed zijn. Stoffen die het kopieerproces verstoren mag je anti-viraal noemen. En hier is al meer geweten. Quercitine bijvoorbeeld is een inhoudsstof die vele virussen stoort. Meer details daarvan kan je lezen op de website van OrthoKennis (ere wie ere toekomt). Quercitine vind je in veel heilzame planten. In de rode druif (rode-wijndrinkers), maar bijvoorbeeld ook bij groene thee, de veenbes en de vlierbes (Sambucus nigra). De vlierbes is trouwens één van de planten die uitgebreid klinisch bestudeerd is op haar anti-virale eigenschappen. Niet alleen door de aanwezigheid van quercitine. Haar anti-virale werking wordt  in detail toegelicht door Dr Geert Verhelst (Groot Handboek Geneeskrachtige Planten, monografie Sambucus nigra).

Verschillende planten hebben een ondersteunende anti-virale werking doordat ze ons afweersysteem versterken.  Het is aan het afweersysteem van ons lichaam om de virusinfecties te bestrijden. Via T-lymfocyten, B-lymfocyten, Natural Killer Cells, …. .
Planten/zwammen die deze werking ondersteunen zijn bv Tijm, Echinacea, Shii Take , …. .
Als je van hun anti-virale werking wil genieten, dan moet je deze planten gedurende langere tijd opnemen in uw voedingsgamma. En wel op zo’n manier dat de werkzame stoffen ook opgenomen worden in uw bloed. Nu zitten we op herboristen-kennisniveau van de inhoudsstoffen. Zijn die stoffen wateroplosbaar, alcoholoplosbaar, werkzaam als stand-alone of alleen onder de vorm van een glycoside, ….  ? All-round-herborist zijn is een never-ending-story !

Het menselijk immuunsysteem heeft lange tijd haar medische geheimen kunnen verbergen. Maar de laatste 20 jaren is de kennis hierover enorm gegroeid. Wil je daar meer over lezen, dan kan je terecht bij het boek ‘Immuun’ van Daniel M. Davis (ISBN 978 90 5712 525 6). Enig (para-)medisch inzicht is gewenst bij het lezen van dit boek.
Een ander, vlot leesbaar boek over hoe virussen zich verspreiden is geschreven door National-Geographic-journalist David Quammen: ‘Zoönose’ (ISBN 978 90 450 4250 3). Hij beschrijft hoe dieren virussen kunnen overdragen naar mensen. Zijn boek dateert al van 2012, maar het beschrijft perfect wat nu in 2020 gebeurt …. .